Kolejna praca magisterska o badaniach w taekwon-do obroniona

W dniu 8 lipca 2019 r. w Filii AWF w Białej Podlaskiej została obroniona już ponad setna praca magisterska dotycząca taekwon-do pt. Wybrane czynniki determinujące urazowość zawodników Taekwon-Do podczas treningów i zawodów. Autorką jest Sylwia Skwara, która w czerwcu br. zdała egzamin na II Dan.

Spis treści
Materiał badań 1
Metody badawcze 1

Celem pracy było zbadanie jakie czynniki mają wpływ na urazowość zawodników taekwon-do w warunkach treningów i zawodów. Realizacja celu pozwoli odpowiedzieć na następujące pytania:

1. Czy można jednoznacznie zidentyfikować czynniki determinujące urazowość w taekwon-do podczas treningów i zawodów?
2. Które czynniki wpływają na urazowość zawodników podczas treningów i zawodów taekwon-do?
3. Czy zmienne biometryczne determinują urazowość taekwondzistów?

Materiał badań

Zbadano 51 zawodników, w tym 33 mężczyzn oraz 18 kobiet o średniej wieku 20 lat, staż treningowy 9 lat. Wszyscy badani posiadali licencje zawodnicze Polskiego Związku Taekwon-do, systematycznie uczestniczyli w badaniach lekarskich (co ½ roku) oraz w treningach klubowych, a część dodatkowo w zgrupowaniach Kadry Polski.

Tabela 1. Statystyki biometryczne i szkoleniowe badanych (n=51)

Metody badawcze

W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, a narzędziem był kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, który składał się z 14 pytań w tym 3 zamkniętych, 3 półotwartych i 8 otwartych oraz obserwacja zawodników podczas walk, a także rejestr urazów sporządzony przez lekarza zawodów.

Wyliczono miary położenia i zmienności oraz istotności różnic pomiędzy wskaźnikami, posługując się aplikacją Excel i programem Statistica 13.1.pl

Wyniki

Korzystanie z gwałtownym metod redukcji masy ciała na tydzień przed zawodami potwierdziło Ponad 72,6% badanych. Znaczące wyniki sportowe osiągało zaledwie 6 osób (12%) spośród tych, którzy nie redukują masy ciała przed zawodami. Znamienne jest, że 90% taekwondzistów zdaje sobie sprawę z negatywnych skutków ubocznych gwałtownego odchudzania, a mimo to stosuje takie procedury.

Do najczęściej wykorzystywanych metod gwałtownej redukcji masy ciała należały: odwadnianie, ograniczenie kaloryczności i ilości spożywanego pokarmu oraz głodówki. W efekcie ich stosowania zawodnicy odczuwali: spadek wydolności fizycznej, pogorszenie samopoczucia (przygnębienie, niepokój, apatia, drażliwość), wzrost agresji, trudności w koncentracji.

Wśród osób, które nie stosowały metod gwałtownej redukcji masy ciała (n=14), aż sześcioro zawodników potwierdziło doznanie co najmniej jednego urazu. Poza jednym przypadkiem, wszystkie urazy wystąpiły podczas treningów - w trakcie walk wolnych. Natomiast tylko 15% wykorzystujących przedstartową regulację masy ciała doznało urazu podczas rywalizacji sportowej. Tak więc trudno jednoznacznie potwierdzić zależność utraty masy ciała i urazowości, choć znamienne jest to, że do urazów dochodziło właśnie podczas zawodów sportowych. Ogólnie najczęściej taekwondziści doznawali stłuczeń, skręceń i bólów mięśniowych (nie określili ich przyczyny).

Porównanie metod „zrzucania wagi” z uwzględnieniem płci przedstawia ryc.1

Ryc. 1. Struktura rodzaju stosowanych metod z uwzględnieniem płci badanych

Kontrola masy ciała przed zawodami jest jednym z kluczowych zadań zawodnika, jeżeli nie będzie miał odpowiedniej „wagi” podczas kontroli nie będzie mógł wziąć udziału w konkurencji walk. Trzech (6%) zawodników ankietowanych zaznaczyło, że nie kontroluje swojej „wagi” przed zawodami, jeden zawodnik swoją kontrolę podejmuje dzień przed. Najliczniejsza grupa  podejmuje się kontroli 7 i 14 dni przed zawodami (42%). Całoroczną kontrolę prowadzi tylko dwójka zawodników ankietowanych (ryc. 2).

Ryc. 2. Struktura odpowiedzi dotyczących liczby dni kiedy rozpoczynana jest kontrola masy c.

Najczęściej odczuwalnym skutkiem ubocznym szybkiej redukcji masy było pogorszenie samopoczucia (przygnębienie, niepokój, apatia i drażliwość) występująca u 40% zawodników. Kolejnym skutkiem był spadek wydolności fizycznej odczuwalny przez 33% badanych (ryc.3). W jednym przypadku wystąpiła utrata przytomności (omdlenie). Innymi skutkami były zaburzenia hormonalne, spadek energii i podatność na kontuzje. Tylko 22% zawodników nie odczuło żadnych efektów ubocznych. 

Ryc. 3. Skutki uboczne szybkiej redukcji masy ciała

W grupie badanych, którzy doznali urazu (URZ) wszyscy odnoszą wymierne sukcesy sportowe (zdobywają medale na zawodach różnej rangi), natomiast w grupie bez urazów (BUR) 69% zdobywa medale, natomiast pozostali jeszcze czekają na swoje sukcesy, pomimo o rok dłuższego stażu treningowego. Najwyższą współzależność osiąganych wyników wykazano z wiekiem w grupie z urazami (rSp=0,57; p>0,05), natomiast w grupie bez urazów z wiekiem, masą ciała i stażem treningowym (tab. 7).

Tabela 7. Współzależność zmiennych biometrycznych i treningowych z osiąganymi wynikami sportowymi wśród doznających urazy i bez urazów

** różnice istotne p<0,05;

Wnioski

1. Nie udało się jednoznacznie zidentyfikować czynnika zwiększającego urazowość wśród taekwondzistów.
2. Większość zawodników redukuje masę ciała krócej niż 8 dni przed startem zawodów.
3. Najczęstszą metodą gwałtownej redukcji masy ciała jest głodówka, odwadnianie, zmniejszenie kaloryczności i ilości spożywanych pokarmów.
4. Najczęstsze urazy wśród taekwondzistów to stłuczenia, złamania, zwichnięcia.
5. Prawie wszyscy badani są świadomi skutków szybkiej redukcji masy ciała.
6. Skutki uboczne regulacji masy ciała to: spadek wydolności fizycznej, pogorszenie samopoczucia, trudności w koncentracji i wzrost agresji.
7. Główną przyczyną powstawania urazów była własna wina i wina współćwiczącego.
8. Zawodnicy stosujący gwałtowna redukcję masy ciała częściej ulegają urazom podczas zawodów sportowych niż treningów.

W pracy wykorzystano 40 pozycji piśmiennictwa bezpośrednio związanego z tematyką badań.